การที่มีโทสะแล้ว เกิดขึ้นแล้ว แล้วรู้ทัน เรียกว่า มีการปฏิบัติธรรม
เกิดขึ้น พอรู้ทันนี่ ถ้าสิ่งนั้นควรแก้ ก็แก้นะ!
แนะนำกันไปโดยที่ไม่มีโทสะ
การแนะนำจะถูกต้องสมเหตุสมผล
แล้วก็ใช้คำพูดได้เหมาะสมกว่า
ถ้าเราไปเห็นแล้วเกิดความไม่พอใจ
เกิดโทสะขึ้นมาแล้ว ไม่รู้ทันโทสะนั้น พูดออกไปทั้งๆที่มีโทสะ
การพูดครั้งนั้นก็มีรากเหง้าที่ไม่ดี
ภาษาพระเรียกว่า มีอกุศลมูลเกิดขึ้น
คำพูดที่พูดออกมาทั้งๆที่มีโทสะ
คำพูดครั้งนั้น ถือเป็น…วจีทุจริต

คำพูดที่เป็นราคะก็มีนะ!
เห็นแล้วเกิดอยากจะพูดกับคนนี้
มีราคะขึ้นมาแล้วพูดทั้งๆที่มีราคะ
คำพูดครั้งนั้นก็มีรากเหง้าเป็นอกุศลเรียกว่า อกุศลมูล
มันจะพูดแบบเจือกิเลส พูดหว่านล้อม
พูดอะไรแบบหวานเว่อร์เกินจริง
พูดทั้งๆที่มีราคะ มีโทสะ
คำพูดทั้งๆที่มีกิเลสอยู่นี่นะ เป็นคำพูดที่เป็นอกุศล
จะเห็นว่า ถ้าเราพลาดนี่ เราจะสร้างอกุศลได้ง่าย
แต่ถ้าเรารู้เราก็จะสร้างกุศลได้ง่าย
แค่มีกิเลสแล้วรู้ทัน ก็เป็นกุศลแล้ว คือมี “สติ”
แต่ถ้ามีกิเลสแล้วรู้ไม่ทัน แล้วทำอะไรไป พูดไป ทำไป
การกระทำครั้งนั้นเป็นอกุศล
สะสมอนุสัย สะสมสิ่งที่ไม่ดีไม่งาม
แล้วชีวิตเรานี่นะ..ความน่ากลัวก็คือว่า
ทุกขณะที่ยังมีชีวิตอยู่

ธรรมบรรยายโดย พระอาจารย์กฤช นิมฺมโล
เรียบเรียงจากการบรรยายธรรมในหัวข้อเรื่อง “ปฏิบัติธรรม…ง่ายนิดเดียว”
ณ หอศิลป์ เซเว่นรังสรรค์ อาคารธาราสาทร
วันที่ ๓ ตุลาคม ๒๕๕๗