ถาม : จะต้องปฏิบัติตัวอย่างไร จึงจะอยู่ร่วมกับคนที่มีอัตตาในตัวเองมาก?

ตอบ : “อัตตา”จริงๆไม่มีนะ มีแต่”ความเข้าใจผิด”ว่ามีอัตตา
คำถามนี้ ถ้าจะใช้คำให้ถูก ควรเปลี่ยนเป็นว่า
“จะต้องปฏิบัติตัวอย่างไร จึงจะอยู่ร่วมกับคนที่มี’มานะ’ในตัวเองมาก?”
เพราะมานะ แปลว่า ความถือตัว ซึ่งเป็นอุปกิเลสตัวหนึ่ง
ที่เมื่อเจริญสติมาเห็นกิเลสตัวนี้ของตนแล้ว จะรู้สึกว่า เป็นกิเลสที่น่าอาย
แต่ถ้าคนอื่นเห็น แล้วจะไปทัก ก็ต้องมั่นใจว่าเขาพร้อมที่จะรับฟัง
และถ้าจะให้ปลอดภัยยิ่งขึ้น ผู้ทักนั้นก็ควรเป็นที่เคารพศรัทธาของผู้ถูกทักด้วย
ไม่เช่นนั้น อาจจะเกิดความผิดใจกันได้
กรณีนี้ ถ้าไม่มั่นใจ เราก็ดูกิเลสของเราเองดีกว่า

การอยู่ร่วมกันกับคนแบบนี้ ก็ให้รู้และเข้าใจ พร้อมทั้งให้อภัย
ในฐานะที่เราต่างก็มีกิเลสมีมานะด้วยกัน เห็นแล้วก็เจริญกรุณาว่า
“ดูสิ เขาน่าสงสารนะ มีมานะแล้วไม่รู้ตัว ไม่มีใครกล้าบอกเขาด้วย..เพราะกลัวผิดใจกัน
เขาจึงต้องถูกมานะสร้างโทษทุกข์ให้เขาอีกนาน..”
คิดแล้วก็สงสาร ให้อภัยเขาได้ แม้เขาจะทำอะไรขัดหูขัดตาไปบ้าง

พระอาจารย์กฤช นิมฺมโล
เรียบเรียงจากตอบโจทย์บนนิมฺมโลเพจ
วันที่ ๑ ธันวาคม ๒๕๕๘