ถาม : การจัดสัมมาสังกัปปะเป็นปัญญานั้น.. ไม่น่าจะถูกต้อง เพราะข้อนี้คือกุศลกรรมบถส่วนของใจ (สัมมาวาจา เป็นส่วนของวาจา, สัมมากัมมันตะ เป็นส่วนของกาย) เมื่อประกอบกันเป็นกุศลกรรมบถ จะต้องมีวิริยะในการเจริญกุศล ตามสัมมาวายามะ
ตอบ : กุศลกรรมบถ ก็เป็นธรรมที่พึงปฏิบัติ คือเป็นภาเวตัพพธรรม เช่นเดียวกับ มรรคมีองค์ ๘ และไตรสิกขา ธรรมทั้งสามหมวดนี้จึงสงเคราะห์เข้ากันได้
กุศลกรรมบถ ๓ ข้อท้าย (ที่เป็นส่วนของมโนกรรม คือ ไม่เพ่งเล็งอยากได้ของผู้อื่น, ไม่มีจิตคิดร้าย และมีความเห็นชอบ) นั้น สงเคราะห์เข้าในอธิจิตตสิกขา และ อธิปัญญาสิกขา
การจัดสัมมาสังกัปปะเป็นปัญญา จึงถูกต้องแล้ว
สัมมาสังกัปปะ แปลว่า ดำริชอบ
คำจำกัดความของสัมมาสังกัปปะ คือ เนกขัมสังกัปปะ, อพยาบาทสังกัปปะ และ อวิหิงสาสังกัปปะ
และสัมมาสังกัปปะยังแบ่งเป็น ๒ ระดับ เช่นเดียวกับสัมมาทิฏฐิ คือ
๑. สัมมาสังกัปปะที่ยังมีอาสวะ
๒. สัมมาสังกัปปะที่ไม่มีอาสวะ เป็นโลกุตตระ
๒๖ มีนาคม ๒๕๖๐