#นิมฺมโลตอบโจทย์ #ใช้สื่ออย่างมีสติ #ถาม : กราบเรียนค่ะ ทุกครั้งที่เขียน หรือคอมเมนต์ (comment – แสดงความคิดเห็น) อะไรลงไปในโซเชียลมีเดีย (social media) บางครั้งรู้ว่า มีโทสะในขณะที่เขียน เพราะเขียนอย่างมีสติ ไม่ได้เขียนเพื่อความสะใจ ถึงกระนั้นก็พยายามไม่ทำบ่อย คำถามค่ะ ‘ทำลักษณะอย่างนี้ คงไม่ผิดมาก ใช่ไหมคะ?’ #ตอบ : คือ ถ้าเขียนอย่างมีสตินะ ถ้ามีสติจริง ควรจะไม่เขียนอย่างมีโทสะ ถ้าตอนที่มีโทสะ แล้วเขียนไป.. ตอนนั้น “ขาดสติ” ถ้าจะให้ดีคือ ถ้าจะคอมเมนต์อะไรในโซเชียลฯ นะ .. “ต้องให้ใจมันปกติก่อน” ต้องให้ใจปกติก่อน ไม่มีโทสะในขณะที่คอมเมนต์นั้น ไม่ใช่มีโทสะ..แต่ก็รู้ไป..แล้วก็คอมเมนต์ไป..แล้วก็มีโทสะ อันนี้เรียกว่า ยังไม่เกลี้ยง สติยังไม่แท้ ถ้าจะมีสติแท้ๆ และให้มันมีประโยชน์ต่อชีวิตของเราด้วย ก็คือ ควรจะ “มีสติ” แล้ว “กิเลสดับ” กิเลสดับ..แล้วไม่เกิด..แล้วค่อยคอมเมนต์ ถ้ามันมีกิเลสเกิดขึ้นมา อย่าเพิ่งคอมเมนต์!! ไม่อย่างนั้น มันเหมือนรู้ตัวนะ แต่ถ้าอย่างนี้มันคล้ายๆ กับว่ากิเลสยังมีอยู่ ฉะนั้น อย่าให้มีเจือเลย! อย่าให้มีเจือเลย! ..โทสะ แม้แต่นิดๆ หน่อยๆ นะ คือโซเชียลฯ สื่อสังคมเนี่ยนะ เราไม่ต้องรีบคอมเมนต์ก็ได้ ไม่ต้องรีบพิมพ์ก็ได้ รอใจสบายๆ ก่อน แล้วค่อยพิมพ์ แล้วก็..ที่มันมีปัญหาอยู่ทุกๆ วันนี้นะ เพราะเราคล้ายๆ จะทำด้วยความสะใจ แม้จะบอกว่า ‘ไม่ได้เขียนด้วยความสะใจ’..ก็จริง แต่ก็บอกว่า ‘บางครั้งรู้ว่า มีโทสะในขณะเขียน’.. ถ้า “มีโทสะ” อย่าเขียน! อย่าพิมพ์! คือคนไทยเนี่ยนะ เขามีประเมินนะ (รู้สึกทางไมโครซอฟท์ เขาประเมิน) จัดลำดับ “ความหยาบคายในการใช้โซเชียลมีเดีย” ในการใช้สื่อในอินเทอร์เน็ต เมืองไทยคะแนนสูงมากเลย! คะแนนสูง หมายถึงว่า “หยาบมาก” ไม่ใช่ดีมากนะ.. หยาบมาก ! อาจจะไม่ถึงหยาบที่สุด แต่มันอยู่กลุ่มท้ายๆ ประเทศที่มีคะแนนความสุภาพในการใช้สื่อสังคม ดูเหมือนจะเป็นเนเธอร์แลนด์ ในเอเชีย ประเทศที่ใช้สื่อสังคมอย่างสุภาพที่สุดก็คือ สิงคโปร์ ของเราเนี่ยนะ จริงๆ ไม่ต้องรอให้เขาประเมินก็ได้ เราดูในสื่อสังคมของเราก็แล้วกันว่า มันหยาบขนาดไหน? เพราะฉะนั้นเราอย่าไปเติมความหยาบในนั้น เราในฐานะที่ฟังธรรมกันแล้ว เรียนรู้กรรมฐานกันแล้ว เรียนรู้จิตใจกันแล้ว อย่าไปเติมความหยาบในนั้น อย่างน้อยๆ ต้องรู้ว่า “จิตขณะนี้ มันมีกิเลสอะไรปน?” มันอยากจะไปจิ้มเขา อยากจะไปเหน็บเขา อยากจะไปเฉือนเขา อย่างนี้นะ อย่าเพิ่งทำ! ถ้าจะให้ดี..การเห็นด้วย หรือไม่เห็นด้วย.. สามารถทำได้ แต่การชี้แจงต้องเป็นไปอย่าง “ผู้เจริญ” ชี้แจงด้วยเหตุผล เอาข้อมูลมาแสดง เหมือนอย่าง นพ.ยง นพ.อุดม หรือ นพ.ประสิทธิ์ ไปดูเถอะ อาจารย์หมอทั้ง ๓ ท่าน เวลาแสดงข้อมูลออกสื่อมาเนี่ย ..สุภาพ ไม่มีคำด่าทอ ให้ข้อมูลซื่อๆ ให้ข้อมูลแบบซื่อๆ ไม่มีเหน็บแนม นี้เป็นตัวอย่างได้ ไม่ใช่ว่าจะต้องเป็นพระด้วยใช่ไหม เราสามารถใช้สื่อสังคม หรือว่าสามารถที่จะแสดงออกต่อสังคมอย่างสุภาพได้ และควรส่งเสริมแบบนี้.. “แสดงออก..อย่างสุภาพ” ไม่ควรจะใช้สื่อสังคม เป็นเวทีเอาไว้ทะเลาะกัน หรือว่าเห็นว่า ‘เขาคงไม่รู้จักเรา’ ..เราก็ ‘เกรียน’ เต็มที่เลย อย่างนี้แย่มาก (เกรียน ศัพท์แสลง แทนบุคคลที่มีพฤติกรรมก้าวร้าว ก่อกวน) เพราะฉะนั้นควรส่งเสริม ให้เรามีสติ ในการใช้สื่อสังคม ไม่ใช่จะเป็นประโยชน์ต่อสังคมอย่างเดียว แต่เป็นประโยชน์ต่อเราด้วย เราจะเป็นผู้ละเอียดรอบคอบ และก็อย่างที่มีโยมเคยถามว่า “จะทำอย่างไรให้ใจเราสะอาด?” เราจะสะอาดจากกิเลสได้ ต่อเมื่อเรารู้ทันกิเลสที่มันเกิดขึ้น เพราะฉะนั้นถ้ามีโทสะ..อย่าเพิ่งแสดงออก! เขาไม่ได้บังคับให้เราต้องรีบแสดงออก เราสามารถที่จะเจริญสติก่อนได้ ถ้ามันยังมีอะไรขุ่นๆ มัวๆ เราอยากจะไปกัดเขา จิกเขา ให้นึกถึงที่อาตมาพูดไว้คราวก่อนว่า “เราอาจจะเป็นไก่ในเข่ง ที่กำลังจิกกันเอง แล้วเตรียมถูกเชือด” เพราะฉะนั้น มองให้กว้างออกไป อย่ามองเพียงแค่ไก่ในเข่งนี้ มองกว้างๆ ออกไป มองดูภาพรวม มองดูชีวิตๆ นี้ เราควรใช้ชีวิตนี้เพื่ออะไร? ไม่ใช่เพื่อไปจิกๆๆ ไอ้ที่ไปจิกเนี่ยนะ..ก็เพียงแค่ขัดแย้งในเรื่องตัณหา ทิฏฐิ มานะ แล้วก็มัวแต่ไปรักษาตัณหา ทิฏฐิ มานะ.. พยายามส่งเสริม พยายามรักษากิเลส ๓ ตัวนี้ ไม่ต้องไปเสียดายมัน ไม่ต้องไปเสียดาย เพียงแค่รู้ทันนะ รู้ทันดีกว่า รู้ทันว่า.. จริงๆ แล้ว เราต้องการอะไรในชีวิตนี้? เราต้องการที่จะให้ชีวิตพัฒนาไปในแนวไหน ในแง่ไหน? ถ้าเพียงแค่ว่าเพื่อปกป้องกลุ่มของตน หรือเพื่อปกป้องแนวคิดนี้ ขอให้ฉันได้จิกกัด..หากใครมากระทบกลุ่มฉันแนวคิดฉัน มันเป็นการทำเพื่อสนองกิเลส สนองตัณหา สนองทิฏฐิ สนองมานะ ก็รู้ทันซะ แล้วอย่าไปทำตาม “ขอให้ใช้สื่อ อย่างมีสติ” พระอาจารย์กฤช นิมฺมโล เรียบเรียงจากตอบปัญหาธรรม รายการธรรมะสว่างใจ ออกอากาศวันที่ ๑๖ กรกฎาคม ๒๕๖๔ ลิงค์รายการ https://www.youtube.com/watch?v=sg_MuJyunsQ (นาทีที่ 1.45.15-1.53.15)