#นิมฺมโลตอบโจทย์ ๒๒๐ #ไม่เข้าใจอนัตตลัษณะ ?? #ถาม : ในเมื่อทุกสภาวะมันเป็นอนัตตา แล้วเราจะทำอย่างไร? กำหนดอย่างไร? #ตอบ : ความหมายของ "อนัตตา" นัยหนึ่ง มีความหมายว่า "ไม่เป็นไปในอำนาจ" ก็คือ ไม่มีใครมีอำนาจบังคับ ทำได้เพียง ศึกษาให้รู้เหตุปัจจัย แล้วทำให้ถูกตามเหตุปัจจัยนั้น ดังที่พระพุทธเจ้าตรัสไว้ว่า "บุคคลย่อมไม่ได้ตามปรารถนาในรูปว่า รูปของเราจงเป็นอย่างนี้ รูปของเราอย่าได้เป็นอย่างนี้" (และในขันธ์อื่นๆ ก็เช่นเดียวกัน) อธิบายขยายออกมาเป็นข้อให้ชัดขึ้นได้ดังนี้ ๑. สิ่งทั้งหลายทั้งปวงไม่มีตัวตน รูปธรรมนามธรรมทั้งหลายเกิดดับ ไม่ยืนยงคงที่ ๒. สภาวะต่างๆ ที่ปรากฏ ก็เกิดจากองค์ประกอบมากมายมาประชุมกัน ๓. บรรดาองค์ประกอบเหล่านั้นก็เกิดดับตลอดเวลา ๔. การเกิดดับขององค์ประกอบเหล่านั้นก็สัมพันธ์กัน ในลักษณะที่เป็นปัจจัยแก่กัน ๕. การที่เป็นปัจจัยกันและกัน เนื่องกัน กลายเป็นกระบวนธรรม และมีกระบวนธรรมย่อยๆ หลายกระบวน ๖. กระบวนธรรมย่อยๆ ทั้งหลาย ก็มีความสัมพันธ์เป็นปัจจัยต่อกันอีก ที่คนทั่วไปทุกข์กันทุกวันนี้ จะพูดว่าเป็นเพราะ "ไม่เข้าใจอนัตตลักษณะ" ก็ได้ คือ ๑. เข้าใจว่า "มีเรา" ๒. ไม่รู้ว่า สิ่งเหล่านี้เป็นเพียงสภาวะ ๓. ไม่เคยเห็นสภาวะเกิดดับ ๔. ไม่รู้ว่า สภาวะต่างๆ สัมพันธ์เป็นเหตุปัจจัยต่อกัน ๕. ไม่รู้กระบวนธรรมแห่งเหตุปัจจัยต่างๆ ๖. จึงอาศัยแต่อยากให้เป็นอย่างนั้น อยากไม่ให้เป็นอย่างนี้ แล้วก็จะได้ผล แต่ไม่ทำเหตุที่จะให้เกิดผลนั้น การเรียนรู้เรื่อง "อนัตตา" จึงไม่ใช่ว่าจะไม่ทำอะไร แต่ทำตามเหตุปัจจัย เพื่อให้ได้ผลตามจุดมุ่งหมาย ต้องการพ้นทุกข์ คือนิพพาน ก็ต้องทำเหตุ คือ มรรค มรรคจะเกิด ก็ต้องทำเหตุ คือ ทำองค์ทั้ง ๘ ของมรรคให้สมบูรณ์ รู้กายรู้ใจ ก็เป็นเหตุให้เกิดสติ รู้จนจำสภาวะได้แม่น ก็เป็นเหตุให้เกิดสัมมาสติ รู้สภาวะบ่อย ๆ กุศลเกิดบ่อย ก็ได้ความเพียรที่ถูกต้อง มีสัมมาวายามะ รู้ทันกิเลส กิเลสดับ เหตุที่จะผิดศีลก็ดับ ก็มีสัมมาวาจา, สัมมากัมมันตะ และ สัมมาอาชีวะ คิดไม่ดีก็รู้ ก็เป็นเหตุให้เกิดสัมมาสังกัปปะ รู้ทันจิตเคลื่อน ก็เกิดจิตตั้งมั่น มีสัมมาสมาธิ มีสมาธิที่ถูกต้อง คือจิตตั้งมั่น เห็นไตรลักษณ์ของรูปนาม ก็เป็นเหตุให้เกิดปัญญา มีสัมมาทิฏฐิ มีแต่เรื่องทำเหตุทั้งนั้นเลย ทำเหตุปัจจัยทั้งหลายพอแก่การให้ผลแล้ว ผลก็เกิดขี้นมาเอง เพราะว่ามันเป็น "อนัตตา" พระอาจารย์ฤฤช นิมฺมโล ๔ กุมภาพันธ์ ๒๕๖๓