#นิมฺมโลตอบโจทย์ ๑๔๓
??
#ถาม : มงคล 38 ประการ ห้ามคบคนพาล คนพาลในที่นี้คือใคร

#ตอบ : คนพาล คือ ผู้ที่มักทำอกุศลกรรม มีการฆ่าสัตว์ ลักทรัพย์ เป็นผู้ที่สักแต่ว่าหายใจไปวันๆ เพราะไม่รู้ประโยชน์ของชาตินี้และชาติหน้า

คนที่ไม่ทำประโยชน์ของชาตินี้ ได้แก่
1. เป็นคนขี้เกียจขี้คร้าน ไม่ทำงาน ไม่หาวิชาความรู้ที่จะนำมาหาเลี้ยงชีพ (ไม่หาทรัพย์ใหม่)
2. ไม่รักษาทรัพย์ของตนด้วยปัญญา (ไม่รักษาทรัพย์เก่า)
3. เป็นอยู่ด้วยความประมาท ฟุ่มเฟือย (ไม่ทำบุญ)
4. เป็นคนพาลสันดานบาป (ทำบาป)

คนที่ไม่ทำประโยชน์สำหรับชาติหน้า ได้แก่
1. ไม่มีศรัทธาในพระรัตนตรัย (สัทธา)
2. ไม่มีศีล (สีล)
3. ไม่ฟังธรรม (สุตะ)
4. ไม่บริจาคทาน (จาคะ)

เมื่อไม่รู้ประโยชน์ของชาตินี้และชาติหน้า ก็จึงไม่ประกอบกุศลกรรม ไม่อบรมปัญญา รวมทั้งเป็นผู้ที่เห็นผิด คิดผิด พูดผิด เลี้ยงชีพผิด เหล่านี้ล้วนเป็นเครื่องแสดงความเป็นคนพาล

ส่วน บัณฑิต ย่อมเป็นผู้มักกระทำกุศลกรรม มีชีวิตที่เป็นประโยชน์กับตนเองและผู้อื่น และทำประโยชน์สำหรับชาตินี้และชาติหน้า เป็นผู้มีความเห็นถูก คิดถูก พูดถูก มีอาชีพที่ถูก เป็นต้น

ในธรรมบท เรื่องโจรผู้ทำลายปม (คือ ชอบขโมยทรัพย์ที่ผู้อื่นขอดรัดเป็นห่อไว้ตามชายผ้า เป็นต้น) ได้กล่าวถึงโจร ๒ คน มุ่งที่จะไปขโมยทรัพย์ของคนที่มานั่งฟังธรรมที่พระวิหารเชตวัน

โจรคนหนึ่งมุ่งแต่จะหาทางขโมย แอบแก้ห่อลักเอาทรัพย์ของผู้อื่น โจรอีกคนหนึ่งแม้เดิมคิดจะมาขโมยแต่ด้วยความที่เคยสะสมบุญมาดี จึงเห็นว่า ในเมื่อพระพุทธเจ้ากำลังทรงแสดงพระธรรมก็ควรที่จะได้ฟังพระธรรมเสียก่อน จึงตั้งใจฟังพระธรรมด้วยความเคารพ

ผลก็คือ ทำให้โจรคนที่ตั้งใจฟังพระธรรมได้บรรลุธรรมถึงความเป็นพระโสดาบัน แต่โจรคนที่มุ่งแต่จะลักทรัพย์ของผู้อื่น ก็กระทำบาปด้วยการลักขโมยโดยไม่สนใจว่าพระพุทธเจ้าตรัสอะไร
เมื่อการแสดงธรรมจบลง โจรที่มุ่งแต่ขโมยก็ดีใจในทรัพย์สินที่ลักมา พร้อมกับดูหมิ่นเย้ยหยันเพื่อนที่บรรลุเป็นพระโสดาบันว่าไม่สามารถหาทรัพย์ได้ มาเสียเวลาเปล่า

สหายผู้บรรลุเป็นพระโสดาบัน คิดว่าโจรคนนี้สำคัญว่าตนเองเป็นบัณฑิต ทั้งๆ เป็นคนพาลแท้ๆ จึงเข้าไปเฝ้าพระพุทธเจ้า กราบทูลความเป็นไปทั้งหมด เป็นเหตุให้พระองค์ตรัสพระคาถาว่า
“คนพาลที่รู้ตัวว่าเป็นคนพาล
ยังเป็นบัณฑิตได้บ้าง
แต่คนพาลที่สำคัญตนว่าเป็นบัณฑิต
นั่นแหละ เรียกว่า คนพาลแท้”

เมื่อบุคคลเสพคุ้นกับคนพาล-แม้ด้วยใจ คือยินดีพอใจในอกุศล ขณะนั้นชื่อว่ายินดีพอใจในความเป็นพาล และเสพคุ้นกับคนพาลแล้ว เพราะใจตนเองนั่นแหละเป็นพาล
เมื่อใจเป็นอกุศล ก็ทำให้ในขณะนั้นอกุศลเจริญขึ้น ความเห็นผิดและอกุศลประการต่างๆ ก็หยั่งรากลึกขึ้น เพราะการเสพคุ้นกับความเป็นคนพาล

ในความเป็นจริงแล้ว เมื่อยังเป็นปุถุชน..จิตใจก็มักไหลไปสู่ที่ต่ำ เมื่อเสพคุ้นคุ้นกับคนพาลผู้มากไปด้วยอกุศล คนพาลก็ย่อมแนะนำแต่สิ่งที่ไม่ดีไม่ประเสริฐ ก็ทำให้จิตใจของผู้ที่อยู่ใกล้ก็คล้อยไปตามสิ่งเหล่านั้นได้ง่าย เพราะใจของคนที่ฝึกมาไม่ดีก็น้อมไปในทางอกุศลทางกิเลสได้ง่ายอยู่แล้ว

ต้นมะม่วง ที่ปลูกโดยมีต้นสะเดาล้อมรอบใกล้ชิด นานวันเข้า ผลมะม่วงก็ยังขมได้

ข้อสำคัญที่อยากจะเตือนก็คือ เรามักคิดว่าคนพาลเป็นคนอื่น และคิดที่จะปฏิบัติกับคนพาลภายนอกที่เป็นคนอื่น
แต่ในความเป็นจริง ความเป็นคนพาล..ก็คือสภาพธรรมที่เป็นอกุศล ดังนั้น ควรปฏิบัติกับความเป็นคนพาล คือใจของเรานี่แหละ ใจที่เป็นพาลอยู่บ่อยๆ ทุกๆขณะที่เป็นอกุศลกำลังเกิดขึ้น

มาฝึกพัฒนาจิตใจด้วยข้อปฏิบัติที่ละความเป็นคนพาล โดยมีสติรู้ทันความเป็นอกุศล เมื่อเห็นความพาลในใจบ่อยๆ จิตจะเรียนรู้ได้ว่าลักษณะของสภาวะพาลนั้นเป็นอย่างไร เมื่อพาลแล้วมีผลอย่างไร และอะไรเป็นเหตุให้พาล
ผลที่ได้จากการฝึกรู้ทันความพาล คือการเจริญขึ้นของกุศลธรรม
เมื่อเห็นว่าใจพาลไปมีกิเลส กุศลก็เกิด เพราะขณะนั้นมีสติ
เมื่อเห็นว่าใจพาลในลักษณะไม่ยอมนิ่ง เคลื่อนไหวอยู่เรื่อย แต่ทันทีที่เห็นมันกลับตั้งมั่นชั่วขณะ ได้สมาธิ
เมื่อมีกำลังของสติและสมาธิ ปัญญาก็เกิด เห็นว่าความพาลก็เกิดดับ

ศีล-ค่อยๆ ข่มความเป็นพาลในจิตใจที่เป็นส่วนหยาบ
สมาธิ-ก็ค่อยๆ ข่มความพาลของใจในส่วนที่ละเอียดขึ้นมา
ปัญญา-จะเป็นความเข้าใจโลกตามความเป็นจริง ถ้าบรรลุมรรคผลก็ละความพาลได้เด็ดขาดตามชั้นตามภูมิ
ความพาลสำคัญที่จะดับไปด้วยมรรค คือความเห็นผิด คิดว่ากายใจนี้เป็นเรา

การดับความเห็นผิดที่เป็นพาล สำคัญยิ่งกว่าไปดับความพาลของบุคคลอื่น ด้วยเหตุว่า ที่สัตว์ทั้งหลายทุกข์เจียนตายในอบายนั้น ก็เป็นผลจากความพาลในอดีตของตนทั้งสิ้น ความพาลของผู้อื่นไม่สามารถเป็นเหตุให้เราไปอบายได้เลย
ในทางตรงข้าม แม้สัตว์ทั้งโลกนี้ต่างมุ่งดี ทำแต่บุญกุศล มีเราผู้เดียวที่เป็นพาล กุศลของสัตว์ทั้งโลกนี้ก็ไม่อาจป้องกันเราจากอบายได้
คนพาลยอมได้รับผลความเป็นคนพาลนั้นเอง นอกเสียจากว่าคนพาลนั้นเริ่มรู้สึกตัวว่าตนเป็นคนพาลจริงๆ ก็ยังมีโอกาสพัฒนาให้พ้นจากความเป็นคนพาลนั้นได้

๒๖ พฤศจิกายน ๒๕๖๑

อ่านบน Facebook

#นิมฺมโลตอบโจทย์ ๑๔๒
??
#ถาม​ : คำ​ว่า​ “เดินปัญญา” คืออะไรคะ?​ และการเดินปัญญาที่ถูกต้อง​ ควรทำอย่างไรคะ?

#ตอบ​ : คำ​ว่า​ “เดิน​ปัญญา” ที่​ครูบาอาจาร​ย์สอน​ คือ​การ​ที่​ภาวนา​ เจริญ​สติ​ เจริญ​สมาธิ​มี​จิต​ตั้งมั่น​ จน​เห็น​กาย​เห็น​ใจ​แสดง​ลักษณะ​สาม​อย่าง​ (ได้แก่​ ความ​ไม่​เที่ยง, เป็น​ทุกข์​ หรือ​เป็น​อนัตตา)​ อย่าง​ใด​อย่าง​หนึ่ง​ เรียก​เป็น​ศัพท์​ว่า​ “เจริญ​วิปัสสนา”

ถ้า​นั่ง​สมาธิ​ แล้ว​มี​ความ​สุข​ เพลิน​ สบาย.. ชวน​ให้​ติดใจ​ อย่างนี้​ครูบาอาจารย์​ท่าน​เรียก​ว่า​ “เดิน​สมถะ” ยัง​ไม่​ใช่เดิน​ปัญญา​

ถ้า​จิต​ตั้งมั่น​แล้ว​ :-
– เห็น​กาย​หายใจ​-ใจ​เป็น​คน​ดู​ ความ​รู้สึก​จะ​ประมาณ​ว่า.. กาย​นี้​เป็น​สิ่ง​ที่​ใจ​ไป​รู้​เข้า​ เห็น​กาย​แยก​ออก​ไป​เป็น​ส่วน​หนึ่ง​-จิต​เป็น​ผู้​รู้​ผู้​ดู​ หรือ..
– เห็น​เวทนา​แยก​ออก​ไป​เป็น​ส่วน​หนึ่ง​-จิต​เป็น​ผู้​รู้​ผู้​ดู​ หรือ..
– เห็น​กิเลส​แยก​ออก​ไป​เป็น​ส่วน​หนึ่ง​-จิต​เป็น​ผู้​รู้​ผู้​ดู​
ทั้งสามอย่าง​นี้​เรียก​ว่า​ “เดิน​ปัญญา” ได้​เหมือนกัน​ แต่​ยัง​ไม่​ถึง​ขั้น​วิปัสสนา​ เพราะ​การ​เห็น​อย่างนี้​ยัง​ไม่​จัด​ว่า​เห็น​ไตรลักษณ์​ แต่​ก็​นับ​ว่า​ดี​มาก​แล้ว​นะ​ เป็น​ปัญญา​ระดับ​แยก​ธาตุ​แยก​ขันธ์

ถ้า​แยก​ธาตุ​แยก​ขันธ์​แล้ว​ เห็น​ว่ากายก็​เป็น​กาย​-ไม่​ใช่​เรา​ เห็น​ว่า​เวทนาก็​เป็น​เวทนา-ไม่​ใช่​เรา​ เห็น​ว่า​กิเลสก็​เป็น​ความ​ปรุงแต่ง​ใน​จิต-ไม่​ใช่​เรา​ อย่าง​นี้​เรียก​ว่า​ “เดิน​ปัญญา” ระดับ​วิปัสสนา​ เพราะ​เห็น​ความ​เป็น​อนัตตาของ​ขันธ์ที่​เห็น

ถ้า​จิต​ตั้งมั่น​แล้ว​ เห็น​จิต​เกิด​ดับ​ เดี๋ยว​ก็​เป็น​ผู้​รู้​ เดี๋ยว​ก็​เป็น​ผู้​หลง​ อย่าง​นี้​เรียก​ว่า​ “เดิน​ปัญญา” ระดับ​วิปัสสนา​ เพราะ​เห็น​ความ​ไม่​เที่ยง​ของจิต

เทียบ​ใน​”โสฬส​ญาณ” หรือ​ ญาณ​ ๑๖​ สาม​ข้อ​แรก​ก็​นับ​ว่า​เป็น​การ​เดิน​ปัญญา​ แต่​ยัง​ไม่​ใช่​ “วิปัสสนา​ญาณ” สาม​ข้อ​นั้น​คือ
๑.​ นาม​รูปปริจเฉท​ญาณ​ ญาณ​จำแนก​แจก​ได้​ว่า​อะไร​เป็น​รูป​ อะไร​เป็น​นาม​
๒.​ ปัจจยปริคค​ห​ญาณ​ ญาณ​รู้​ปัจจัย​ของ​นาม​และ​รูป
๓.​ สัมม​สนญาณ​ รู้​ด้วย​การ​คิด​พิจารณา​เห็น​นาม​และ​รูป​โดย​ไตรลักษณ์

ถ้า​เห็น​รูป​นาม​แสดง​ความจริง​ เกิด​เป็น​ความ​รู้​เข้าใจ​สภาวะ​ตาม​ไตรลักษณ์​แง่​ใ​ด​แง่​หนึ่ง​ จึง​จัด​ว่า​เป็น​การ​เจริญ​วิปัสสนา​ ซึ่ง​ท่าน​ได้​รวบรวม​ไว้​ได้​ ๙​ อย่าง​ คือ
๑.​ อุทยัพ​พยญาณ​ ญาณ​เห็น​รูป​นาม​เกิด​ดับ
๒.​ ภังค​ญาณ​ ญาณ​เห็น​ว่า​สังขาร​ทั้งปวง​ล้วน​ต้อง​ดับ​สลาย
๓.​ ภยญาณ​ ญาณ​เห็น​สังขาร​เป็น​ภัย​น่า​กลัว
๔.​ อาทีนวญาณ​ ญาณ​เห็น​โทษ​ของ​สังขาร​ว่า​ไม่​ปลอดภัย
๕.​ นิพพิทาญาณ​ ญาณ​เห็น​ความ​จริง​แล้ว​หน่าย​ ไม่​เพลิดเพลิน​ติดใจ
๖.​ มุญจิตุกัมมยตาญาณ​ ญาณ​คำนึง​ปรารถนา​จะ​พ้น​ไป​จาก​สังขาร
๗.​ ปฏิสังขาญาณ​ ญาณ​ยก​เอา​สังขาร​มา​พิจารณา​ด้วย​ไตรลักษณ์​เพื่อ​หา​อุบาย​ปลด​เปลื้อง​ออก​ไป
๘.​ สังขารุเปกขาญาณ​ ญาณ​เป็นไป​โดย​ความ​เป็นกลาง​ต่อ​สังขาร
๙.​ อนุโลม​ญาณ​ ญาณ​เป็นไป​โดย​อนุโลม​แก่​การ​หยั่งรู้​อริยสัจ

ทั้ง​ ๑๒​ (๓+๙) ข้อ​นี้​ เรียก​ว่า​ “เดิน​ปัญญา”

๑๙ พฤศจิกายน ๒๕๖๑

อ่านบน Facebook

#นิมฺมโลตอบโจทย์ ๑๔๑
??
#ถาม : ตอนที่เราเจอกิเลสที่เป็นปมของเราที่มันเป็นจุดอ่อนน่ะค่ะ ทำไมเราดูแล้วมันไม่ดับ แล้วมันใช้เวลานาน แล้วเราจะทำยังไงในครั้งต่อไปคะ?

#ตอบ : มันเป็นจุดอ่อนเพราะเราแพ้ตรงนี้ง่ายไง แล้วก็ไปอิน..ไปจมกับมัน

ตัวที่เรียกว่าเป็นจุดอ่อน คือ มีตัวนี้ทีไรก็ยึดว่าเป็นเราทุกที
ถ้าเป็นกิเลสทั่ว ๆ ไป มันก็แค่กิเลส มันเกิดขึ้นมาแล้วก็ดู..แล้วก็เห็นเป็นกิเลส เป็นสิ่ง ๆ หนึ่งที่ถูกดู ถ้าเราสามารถเห็นกิเลสทุกตัวด้วยวิธีนี้ได้ คือเห็นเป็นสิ่ง ๆ หนึ่งที่ถูกดู แค่นี้ก็หลุดเลยทันที

ทุกครั้งที่เห็นกิเลสว่าถูกดู..จะมีจิตเป็นผู้รู้เกิดขึ้นมาโดยอัตโนมัติ โดยไม่ต้องตั้งใจแยก มันแยกของมันเป็นธรรมชาติเลย
สิ่งใดถูกดูสิ่งนั้นมีผู้ดูเป็นผู้รู้ขึ้นมา ทำอย่างนี้ก็กลายเป็นว่า ไม่ว่ากิเลสตัวนั้นมันจะเป็นตัวที่เราเคยแพ้หรือไม่เคยแพ้ก็แล้วแต่ มันก็เป็นสิ่ง ๆ หนึ่งให้เราดูเท่านั้นเอง
มันเศร้าหมองก็เพราะว่ามีกิเลสตัวนี้อยู่ พอเห็นปั๊บ! ความเศร้าหมองดับ แต่ถ้าคิดใหม่ก็เศร้าใหม่..เศร้าหมองใหม่

ฉะนั้น บางทีเห็นแล้วนะ แต่ทำไมมันไม่หาย? จริง ๆ มันหายแล้ว..แต่คิดใหม่ จึงเหมือนไม่หาย ด้วยความไวในการเกิดดับของจิต เมื่อสติยังไม่ไวพอที่จะแยกชัดว่าเมื่อกี้มีตัวรู้เกิดขึ้นมา ก็นึกว่ามันเกิดอยู่ต่อเนื่อง นึกว่ามันยังไม่ดับ แต่จริง ๆ มันดับแล้ว
เหมือนแสงจากหลอดไฟฟ้าเนี่ย จริง ๆ มันเกิด-ดับ ๆ แต่เราแยกไม่ออกว่ามันมีการเกิด-ดับ เพราะตาเราไวไม่พอ ตาเรามีความสามารถจำกัด
แต่เราสามารถพัฒนาคุณภาพของสติให้ไวพอที่จะแยกเกิด-ดับของจิตได้ สามารถทำได้ พอรู้ทันปุ๊บ! ดับแล้ว แต่พอคิดใหม่..ก็เกิดใหม่ เกิดกิเลสตัวเดิมนี่แหละ แต่เกิดขึ้นในขณะใหม่ ให้ดูอย่างนี้นะ

รู้ทันไป มันไม่มีตัวไหนที่มันจะครองใจเราได้นาน เพราะแค่รู้ทันนะมันก็มีสติขึ้นมาครองใจขณะนั้นแล้วเดี๋ยวเผลอใหม่..คือใจเราน่ะทิ้งสติไปเอง ไปคว้าอย่างอื่นมา พอตอนคว้าอย่างอื่นมาก็ลืมกาย-ลืมใจ ไปคว้าไอ้นู่น ไปคว้าไอ้นี่ คว้ามาแล้วก็กลายเป็นกิเลส เป็นอุปกิเลส อย่างที่บรรยายมานั่นแหละ และทั้งหมดก็เป็นเพียงแค่สภาวะอย่างหนึ่งแค่นั้นเองที่ทำให้ใจเศร้าหมอง

อย่าไปคิดว่าเราแพ้ไอ้ตัวนี้.. แล้วเราก็เลยยอมแพ้ ไม่เอานะ ไม่มีกิเลสตัวไหนที่มันจะชนะเราถาวร ถ้าเราหมั่นรู้

จริง ๆ แล้ว ที่ว่าเราแพ้กิเลสตัวนี้นี่นะ แสดงว่ามันเกิดบ่อย เกิดบ่อยนี่เป็นข้อดีที่ว่า มันเกิดบ่อยเราก็จะเห็นบ่อย เห็นบ่อยเนี่ยจิตจะจำมันได้
ไม่ต้องไปตั้งท่าต่อต้านมันนะ ถ้าต่อต้านก็ทำผิด ไม่ต้องต่อต้าน แค่รู้เฉย ๆ มันเป็นเพียงแค่กิเลสตัวหนึ่งเท่านั้นเอง แล้วก็รู้ไป
ถ้าต่อต้าน เราจะรู้สึกว่า “ศึกนี้ใหญ่หลวงนัก” อย่างนี้ต่อต้านแล้ว เราไม่มีหน้าที่อะไรมาก..แค่รู้
ในสติปัฏฐานสูตร พระพุทธเจ้าไม่ให้ต่อต้านอะไรเลย มีราคะก็ให้รู้ โทสะก็ให้รู้ โมหะก็ให้รู้ ฟุ้งซ่านก็ให้รู้ หดหู่ก็ให้รู้ รู้อย่างเดียว ไม่มีว่า “ห้ามมี” หรือว่า “ต่อต้าน” “จงทำลายกิเลสนั้นไป” “จงไล่ฟันไล่บี้บีฑามัน” อะไรอย่างนี้ไม่มี แค่รู้!

รู้บ่อย ๆ เนี่ยนะ จิตจะจำสภาวะนั้นได้แม่นยำ แล้วจะกลายเป็นว่าเรามี “ถิรสัญญา” จากสภาวะนั้น
ถิรสัญญา หมายถึง การที่จิตจำสภาวะได้แม่น เช่น คนขี้โกรธ ทีแรกก็ว่า “โอ้โห.. เราแพ้ทางความโกรธ เห็นหน้านังนี่ทีไรนะเราจะไม่พอใจ ยิ่งนังนี่มาทีไรนะ..เราจะโกรธทุกที” แต่ถ้าเป็นคนเจริญสติดูจิตเนี่ยนะ นังนี่มา..โกรธ ก็รู้ทันโกรธ นังนี่มาอีกแล้ว มันไม่ไปไหน กูก็จะดูมันเนี่ย ทุกครั้งที่มันเห็นหน้านังนี่เนี่ยนะ..เราจะโกรธ เราก็รู้โกรธไป ยิ่งโกรธบ่อยยิ่งดี แต่โกรธนานไม่ดี เข้าใจมั้ย?
โกรธนานจะไม่มีสติ แต่โกรธบ่อย-รู้บ่อย ก็จะมีสติถี่ ๆ การมีสติถี่ ๆ เนี่ยมีประโยชน์ เพราะทุกครั้งที่เห็นความโกรธ จิตมันจะจำความโกรธ มันไม่ได้จำหน้านังนั่นนะ แต่ถ้าโกรธอยู่เนี่ยมันจะไปจำหน้านังนั่น ไปจำว่า “นังนั่นมันร้าย นังนั่นมันเลว” อย่างนี้นะ แต่ถ้าโกรธแล้วรู้ว่าโกรธ…มันจะเห็นสภาวะคือโกรธ จิตมันจะไม่มองหน้านังนั่น แต่มันจะมาดูไอ้ความโกรธในจิตเมื่อกี้นี้ จิตมันจะจำความโกรธ จำว่าสภาวะโกรธเป็นอย่างนี้
คราวนี้ไปดูหน้าคนอื่น ก็หมั่นไส้ โกรธ หงุดหงิด ขัดเคือง มันก็คือไม่พอใจ คือโกรธเหมือนกันนั่นแหละ ก็คนขี้โกรธน่ะนะ เป็นโทสะเหมือนกัน เปลี่ยนหน้าเปลี่ยนคนก็แล้ว..แต่สภาวะคือความโกรธเหมือนกัน พอมีสติรู้ จิตก็จะจำความโกรธอีก เห็นความโกรธบ่อย ๆ กลายเป็นจำความโกรธได้แม่น คราวนี้โกรธใครเกิดความโกรธขึ้นมา เปลี่ยนหน้าเปลี่ยนคนไปตั้งเยอะแยะหลายคนแล้ว แต่ความโกรธก็แบบเดิม ไม่ได้ตั้งใจจะดูความโกรธเลย..คราวนี้พอจิตจำได้แล้ว..มันมีสติดูความโกรธขึ้นมาเอง เรียกว่าเกิดสติโดยอัตโนมัติ ตรงนี้จึงจะเป็น “สัมมาสติ” แท้ ๆ
สติอัตโนมัติ คือไม่ได้ตั้งใจให้เกิดสติ แต่สติเกิดขึ้นเอง ทำไมถึงเกิดขึ้นเอง? เพราะเห็นความโกรธมาบ่อยแล้ว
กิเลสตัวนี้เหมือนกัน ที่เราบอกว่าเราแพ้ จริง ๆ ถ้ามองในแง่ดีคือ มันเกิดบ่อย มันเกิดบ่อยเราก็รู้มันบ่อย ๆ รู้บ่อย..เราจะได้ถิรสัญญาได้เร็ว
แต่ต้องดูเฉย ๆ อย่าไปต่อต้านนะ อย่าไปทำลายมัน อย่าไปคิดแก้ไขมัน ดูเฉยๆ

เรียบเรียงจากการตอบคำถาม โดย พระอาจารย์กฤช นิมฺมโล
ณ บ้านจิตสบาย วันที่ ๒๕ มีนาคม ๒๕๖๑
ไฟล์ 610325 อุปกิเลส ๑๖

อ่านบน Facebook

#นิมฺมโลตอบโจทย์ ๑๔๐
??
#ถาม​ : อยาก​จะ​มี​พระ​สงฆ์​เป็น​สรณะ​ แต่​ติด​ตรง​สิ่ง​ที่​พระ​สงฆ์​ใน​ปัจจุบัน​นี้กำลัง​เป็น​ จึง​ยาก​นัก​ที่​จะ​ทำ​ใจ​ให้​นับถือ​เป็น​สรณะ​ได้​ เรา​ควร​วางใจ​อย่างไร​คะ?

#ตอบ​ : คำ​ว่า​ “​สงฆ์​” มี​หลาย​ความหมาย​นะ
ถ้า​ว่า​โดย​ศัพท์​ แปล​ว่า​ หมู่, ชุมนุม

ถ้า​ว่า​โดย​ความหมาย​จะ​มี​ ๒ ความหมาย

“​สงฆ์​” ความ​หมาย​แรก​ หมายถึง​ หมู่​สาวก​ของ​พระ​พุทธเจ้า​ เรียก​เต็ม​ว่า​ “สาวก​สงฆ์” ตาม​ที่​ปรากฏ​ใน​คำ​สวด​สังฆคุณ​ว่า​ “สุปฏิปนฺโน​ ภควโต​ สาวกสงฺโฆ…” เป็นต้น​ ซึ่ง​มี​คำ​แปล​ว่า​ สงฆ์​สาวก​ของ​พระ​ผู้​มี​พระ​ภาค​เจ้า​หมู่​ใด​ ผู้​ปฏิบัติ​ดี​แล้ว, ปฏิบัติ​ตรง​แล้ว, ปฏิบัติ​เพื่อ​รู้​ธรรม​เป็น​เครื่อง​ออก​จาก​ทุกข์​แล้ว, ปฏิบัติ​สมควร​แล้ว​ ประกอบ​ด้วย​คู่​บุคคล​ ๔​ คู่​ นับ​เรียง​เป็นราย​บุคคล​ก็​มี ๘ ได้แก่
– ท่าน​ผู้​ตั้ง​อยู่​ใน​โสดาปัตติมรรค​ และ​ท่าน​ผู้​ตั้ง​อยู่​ใน​โสดา​ปัตติ​ผล​ คู่​หนึ่ง
– ท่าน​ผู้​ตั้ง​อยู่​ใน​สกทาคามิมรรค​ และ​ท่าน​ผู้​ตั้ง​อยู่​ใน​สกทาคามิ​ผล​ คู่​หนึ่ง
– ท่าน​ผู้​ตั้ง​อยู่​ใน​อนาคา​มิมรรค​ และ​ท่าน​ผู้​ตั้ง​อยู่​ใน​อนาคา​มิผล​ คู่​หนึ่ง
– ท่าน​ผู้​ตั้ง​อยู่​ใน​อรหัต​ตมรรค​ และ​ท่าน​ผู้​ตั้ง​อยู่​ใน​อรหัต​ตผล​ คู่​หนึ่ง
รวม​เรียก​บุคคล​ ๔​ คู่​นี้​ว่า​ “อริยบุคคล”
คำ​ว่า​”สาวก​สงฆ์”นี้​ ก็​จึงเรียก​ได้​อีก​อย่างว่า​”อริยสงฆ์”

“​สงฆ์​” ความ​หมาย​ที่​ ๒​ หมายถึง​ หมู่​ภิกษุ​ตั้งแต่​ ๔​ รูป​ขึ้น​ไป​ ซึ่ง​สามารถ​ทำ​สังฆกรรม​ได้​ตาม​ที่​กำหนด​ไว้​ใน​พระ​วินัย
(ถ้า​หมู่​ภิกษุ​ ๒-๓​ รูป​ เรียกว่า​ “คณะ” ถ้า​ภิกษุ​รูป​เดียว​ เรียกว่า​ “บุคคล”)​

พระสงฆ์​ที่​โยม​ตะขิดตะขวง​ใจ​ที่จะนับถือ​เป็น​สรณะ​นั้น​น่าจะ​หมายถึง​ “สงฆ์” ใน​ความหมาย​ที่​ ๒​ ซึ่ง​ประกอบด้วย​ภิกษุ​ที่​ฝึกฝน​ปฏิบัติ​มาดี​แล้ว, ที่​กำลัง​ฝึกฝน​ปฏิบัติ​, ที่​เคย​ฝึกฝน​ปฏิบัติ​​เหมือนกัน​ แต่​ยัง​ฝึก​ไม่ได้​ที่​ และ​บัดนี้​ย่อหย่อน​ และ​สุดท้าย​คือ​พวกที่​ไม่​ยอม​ฝึกฝน​ปฎิบัติ​ ใน​บรรดา​ภิกษุ​เหล่านี้​ ผู้​ที่​เป็น​อริยบุคคล​เท่านั้น​จึง​จะ​เป็น​ “สงฆ์” ที่​เป็นสรณะ​ของ​ชาว​พุทธ

ที่​สำคัญ​คือ​ “สาวก​สงฆ์” ที่​เป็น​สรณะ​ของ​ชาว​พุทธ​นั้น​ ไม่​จำกัด​อยู่​แต่​ใน​หมู่​ภิกษุ​เท่านั้น​ ที่จริง..ไม่​ว่า​พุทธ​บริษัท​ท่าน​ใด​ก็​ตาม​ที่​ปฏิบัติตาม​คำ​สั่งสอน​ของ​พระ​พุทธเจ้า​จน​กระทั่ง​บรรลุ​มรรค​ผล​ เป็น​พระ​อริยบุคคล​แล้ว​ พุทธ​บริษัท​ท่าน​นั้น​ก็​นับ​ว่า​เป็น”สาวกสงฆ์”ด้วย​ แม้​ว่า​ท่าน​นั้น​จะ​ยัง​เป็น​อุบาสก​หรือ​อุบาสิกา​อยู่​ก็​ตาม

ฉะนั้น​ แทนที่จะ​ให้​ใจไป​ติด​อยู่​กับ​ความ​รังเกียจ​ภิกษุ​ผู้​ไม่​รัก​ดี​ ก็​ใช้​โอกาส​นี้มา​ฝึกฝน​ปฏิบัติ​พัฒนา​ตน​ตาม​พระ​ธรรม​คำ​สอน​ของ​พระ​พุทธ​องค์​ มา​ร่วม​รวม​เป็น​ “สาวก​สงฆ์” กัน​จะ​ไม่​ดีกว่า​หรือ?

๖ พฤศจิกายน ๒๕๖๑

อ่านบน Facebook

#นิมฺมโลตอบโจทย์ ๑๓๙
??
ถาม​ : สวรรค์มี 6 ชั้น ต้องไปจุติสวรรค์ชั้นไหนถึงได้ภาวนาต่อ หรือสวรรค์ทุกชั้นก็มีเทวดาที่ภาวนาปะปนกันไป?

ตอบ​ : ใน​บรรดา​สวรรค์​ 6 ชั้น​ ก็​สามารถ​ไป​ภาวนา​ต่อ​ได้​ทุก​ชั้น​ แต่​ควร​ฝึก​ภาวนา​ตอน​เป็น​มนุษย์​นี้​ให้​มาก​ๆ​ จน​คุ้นชิน​ติด​เป็น​นิสัย​นะ​ ถ้า​ไม่​เช่นนั้น​ก็​มัก​จะ​ถูก​ความสุข​ใน​ทิพย​สมบัติ​หลอก​เอา​ ประมาท​เพลิน​ไป​ ลืม​ภาวนาจน​หมด​อายุ

คราว​หนึ่ง​ พระ​สารีบุตร​แสดง​ธรรม​ให้​มนุษย์​และ​เทวดา​ฟัง​ เวลาจบเทศนา เทวดาพันโกฏิบรรลุพระอรหัต และที่เป็นพระโสดาบันเป็นต้นนับไม่ถ้วน

พระ​พุทธเจ้า​เสด็จ​ไป​อธิบาย​ให้​พระ​สารีบุตร​ฟังว่า
“ดูกรสารีบุตร ก็เทวดาเหล่านั้นยืนอยู่ในโอกาสแม้เท่าปลายเหล็กแหลม จดลง ๑๐ องค์บ้าง ๒๐ องค์บ้าง ๓๐ องค์บ้าง ๔๐ องค์บ้าง ๕๐ องค์บ้าง ๖๐ องค์บ้าง แต่ก็ไม่เบียดกันและกัน
ดูกรสารีบุตร ก็เธอพึงมีความคิดอย่างนี้ว่า จิตอย่างนั้น ซึ่งเป็นเหตุให้เทวดาเหล่านั้นยืนอยู่ได้ในโอกาสแม้เท่าปลายเหล็ก แหลมจดลง ๑๐ องค์บ้าง … ๖๐ องค์บ้าง เป็นจิตอันเทวดาเหล่านั้นอบรมแล้ว ในภพนั้นแน่นอน
ดูกรสารีบุตร ก็ข้อนั้นเธอไม่ควรเห็นเช่นนี้
ดูกรสารีบุตร ก็จิตอย่างนั้น ซึ่งเป็นเหตุให้เทวดาเหล่านั้นยืนอยู่ได้ในโอกาสแม้เท่าปลายเหล็ก แหลมจดลง ๑๐ องค์บ้าง ฯลฯ แต่ก็ไม่เบียดกันและกัน เทวดาเหล่านั้นได้อบรม แล้วในศาสนานี้เอง”

หมายความ​ว่า​ เทวดา​ที่​บรรลุ​ธรรม​เหล่า​นั้น​ได้​เคย​เกิด​เป็น​มนุษย์​ และ​ได้​เคย​ฝึก​อบรม​จิต​ตาม​คำ​สั่งสอน​ของ​พระ​พุทธ​องค์​มา​ก่อน​แล้ว​ อาศัย​พื้นฐาน​ที่​เคย​ได้​อบรม​จิต​มา​ดี​ เมื่อ​เกิด​เป็น​เทวดา​แล้ว​ก็​จึง​โน้ม​น้อม​มา​ฟัง​ธรรม​จาก​พระ​เถระ​ และ​ต่อ​ยอด​การ​ปฏิบัติ​จน​บรรลุ​ธรรม​ได้

เทวดา​ที่​ไม่​เคย​ฝึก​อบรม​จิต​มา​ เพียง​แต่​ทำ​บุญ​อย่าง​อื่น​ ก็​ยาก​ที่​จะ​มา​เริ่ม​ฝึก​แล้ว​ให้​บรรลุ​ธรรมใน​อัตภาพ​เทวดา​นั้น​ นอก​เสีย​จาก​ว่าได้​ฟัง​ธรรม​จาก​พระ​พุทธเจ้า​โดยตรง

ฉะนั้น​ เพื่อ​ความ​ไม่​ประมาท​ ก็​ควร​ฝึก​ภาวนา​เสีย​แต่​ตอนนี้​ แม้​ไม่​บรรลุ​ใน​ชาติ​นี้​ ตาย​ไป​เป็น​เทวดา..ก็​ยัง​เป็น​ปัจจัย​ให้​ภาวนา​ก้าวหน้า​ต่อไป​ได้

๓๑ ตุลาคม ๒๕๖๑

อ่านบน Facebook